Mianem raka lub, mówiąc ściślej, nowotworu złośliwego określa się taką chorobę, w której niektóre rodzaje komórek zaczynają rozrastać się w sposób jawnie niepowstrzymany. W czasie takiego rozmnażania się komórki — niezależnie od tkanki, z której pochodzą — zaczynają tracić lub zmieniać pewne właściwości biochemiczne. Ponadto w wyniku tych zmian komórki nowotworowe nie tworzą dobrze ograniczonych guzów, lecz zdradzają dążność do naciekania tkanek okolicznych, a także do rozsiewania się do odległych tkanek lub narządów, tworząc w ten sposób guzy wtórne, czyli prze­rzuty. Od pewnego czasu lekarze i naukowcy zdają sobie spra­wę, że nowotwory złośliwe nie są jedną chorobą. Istnieje wie­le różnych postaci, spowodowanych rozmaitymi czynnikami, nowotworów złośliwych, o różnych właściwościach bioche­micznych, wymagających odmiennych sposobów leczenia. Z tego powodu podane powyżej określenie jest bardzo ogól­nikowe; wymienia ono główne wspólne właściwości nowotwo­rów złośliwych, ale nie tłumaczy przyczyny i w jaki sposób te zaburzenia powstają lub jak powinny być leczone, gdy się już pojawiły. Na następnych stronicach rozważymy zasadnicze właściwo­ści nowotworów, ich wzrost, który .nie jest należycie kiero­wany i zmiany normalnych czynności biochemicznych komó­rek, wliczając tu również zdolność do rozsiewu. Wzrost: Wzrost oznacza po prostu powiększenie się rozmiarów. Gdy mówimy o komórkach, to nazwa ta nie jest dosłowna, ponie­waż może oznaczać zarówno powiększenie się komórki, jak i zwiększenie liczby określonego rodzaju komórek. Chociaż komórki nowotworowe bywają często większe od komórek prawidłowych, to jednak nazwa ,.wzrost" oznacza tu raczej zwiększanie się liczby komórek niż ich wielkość. Lepszym określeniem jest proliferacja. Proliferacja komórek jest normalną, bardzo istotną właściwością każdego organizmu. Rozpoczyna się ten proc w zapłodnionej komórce jajowej, postępuje z ogromną kością we wczesnych okresach rozwoju płodu, a następnie zaczyna ulegać spowolnieniu w miarę dojrzewania i różnią się organizmu. W wieku dojrzałym niektóre narząd wykazują już zdolności proliferacyjnej (np. mózg), inne zachowują żywe tworzenie się nowych komórek w ciągu go życia (np. szpik lub błona śluzowa jelit). Jeszcze in rządy lub tkanki wytwarzają nowe komórki bardzo pd i tylko wtedy, gdy zachodzi po temu potrzeba. Aby zrozumieć mechanizm mnożenia się komórek, mu^ zapoznać się z niektórymi podstawowymi strukturami morki. Podstawowa anatomia komórki: Wszystkie komórki składają się z 2 podstawowych struł jądra i cytoplazmy. Jądro jest zazwyczaj okrągłym twa o średnicy około 7—15 mikronów. Jest ono szczególniej zasobne w białko oraz w dwie bardzo ważne substancje, kil nukleinowe: RNA (kwas rybo nukleinowy) i DNA. Cytoplazma otacza jądro i zawiera również kwasy nukleinowe, ale większość stanowią kwasy o typie RNA i tylko nikłe ślady DNA znaleźć można w cytoplazmie. Zawiera ona również tak zwane organelle komórki jak mitochondria, lizosomy, siateczkę endoplazmatyczną i inne organelle, spełniające swoiste funkcje biochemiczne! morki. Wiadomo obecnie, że klucz do identyfikowania koma znajduje się w jądrze; jest nim DNA. Jakkolwiek ilość w komórce ssaków wynosi jedynie 10-8 mg (= 0,000000 grama), to wskutek przybrania kształtu podwójnej spirali (J spiralna drabina) długość jej po wyprostowaniu może osiągnąć około 90 cm. Ta struktura tworzy „skręconą drabinę", a jej szczeblami są złączone parami zasady: adenina — tymina lub tymina — ade­nina, guanina — cytozyna lub cytozyna — guanina. Te pary zasad oznacza się literami: A-T, T-A, G-C, C-G. Kombinacja sekwencji A-T, T-A, G-C, C-G w długiej po­dwójnej spirali DNA stanowi właśnie „kod genetyczny". Układ ten zawiera wszystkie podstawowe informacje determi­nujące rozwój i czynności komórki. W poszczególnych komór­kach rozmaite części „kodu" mogą być czasowo lub na stałe przytłumione, tj. nieczynne. Jest to „kod" podstawowy, który określa, czy komórka jest komórką organizmu człowieka, my­szy lub rośliny. Specyficzny układ procesu tłumienia zacho­dzącego w komórkach ludzkich determinuje, czy powstanie komórka wątroby, skóry lub mózgu. DNA zawarty w komórce człowieka nie jest nieprzerwanym długim włókienkiem, lecz jest zwinięty i zlokalizowany w 46 chromosomach. Ponieważ każdy chromosom zawiera DNA o długości 2—3 cm i ma znaczne ilości DNA i protein, a 46 chromosomów mieści się w jądrze o średnicy około 7—15 mi- kronów, można sobie wyobrazić, jak bardzo złożony musi być mechanizm zwijania i układania włókienek DNA, aby zmieścił się w tak małej objętości.