Krew jest to płynna tkanka pełniąca liczne czynności w życiu organizmu: dostarcza komórkom tlenu, wydala niektóre produkty przy materii, bierze udział w procesach odpornościowych itp. W organizmach wielokomórkowych — poczynając od najbarwniejszych aż do najwyższych kręgowców — potrzeby podstaw morki są podobne jak w organizmach jednokomórkowych. W miarę rozwoju form wyższych komórki tworzące dany coraz bardziej zatracają bezpośredni kontakt ze światem ze1 Nie mogą więc zaspokajać swoich potrzeb w sposób tak organizmy jednokomórkowe. Środowiskiem wewnętrznym dla pierwotnych gatunków wielokomórkowców np. dla szkarłu wodnista ciecz, zwana hydrolimfą, która doprowadza i tkanek substancje odżywcze, a usuwa z nich produkty Hydrolimfą nie zawiera stałych związków organicznych, np, i zazwyczaj nie pełni funkcji wiązania tlenu. W dalszych etapach ewolucji zwierząt w związku z twórz specjalnego systemu krążenia powstają właściwe ciecze śród wewnętrznego. U zwierząt bezkręgowych płynne środowisko organizmu tworzy hemolimfa. Jest to ciecz bogatsza od hydrolimfy w związki organiczne i nieorganiczne. U niektórych zwierząt, jak mięczaki i stawonogi, hemo-limfa zawiera barwniki mające zdolność wiązania tlenu. U wszystkich kręgowców występują dwie specyficzne ciecze tworzące środowisko wewnętrzne ustroju. Są nimi krew — krążąca w zamkniętym systemie naczyń — ilimfa — płynąca w przestrzeniach międzykomórkowych. Krew i limfę możemy więc uważać za środowisko, które znalazło się wewnątrz ustroju wyższych gatunków, gdzie spełnia wymagania bardziej wyspecjalizowanych komórek. Limfę ze względu na jej bezpośredni kontakt z komórkami tkanek nazywamy płynem tkankowym. Jest ona wytworem krwi, jak również i samych tkanek, dlatego też skład limfy jest różny i uzależniony od okolicy ciała. Za pośrednictwem limfy krew utrzymuje kontakt między komórkami i tkankami a światem otaczającym. Krew znajduje się w nieustannym ruchu; krążąc w systemie naczyń zamkniętych dociera do wszystkich narządów i przenosi niezbędny dla komórek tlen oraz dostarcza tkankom i narządom rozpuszczone w niej produkty odżywcze, które są konieczne do podtrzymywania funkcji życiowych. W odżywcze substancje krew zaopatruje się w przewodzie pokarmowym, skąd rozprowadza je do tkanek znajdujących się nawet w najodleglejszych zakątkach ciała. Komórki wykorzystują substancje odżywcze jako budulec oraz na cele energetyczne bądź też gromadzą je w postaci substancji zapasowych. Odpływając następnie z poszczególnych narządów i tkanek, krew zbiera różne zbędne, często nawet szkodliwe produkty przemiany komórkowej. Procesy przemiany połączone są z utlenianiem substancji odżywczych. Utlenianie, czyli „spalanie", dostarcza organizmowi ciepła, energii mechanicznej i chemicznej, podobnie jak spalanie węgla pod kotłem maszyny parowej dostarcza ciepła i energii mechanicznej potrzebnej do pracy. Każdy żywy organizm nawet w warunkach spokoju fizycznego, np. podczas snu, odpoczynku itp., zużywa stale pewną ilość tlenu, uzależnioną od wieku, wagi i płci. Jest to tzw. podstawowa spoczynkowa przemiana materii, związana z wykonywaniem niezbędnych funkcji życiowych, np. oddychania, trawienia itp. Każdy najmniejszy wysiłek powoduje wzmożone zużycie tlenu i substancji odżywczych. Potrzebną ilość tlenu dostarcza tkankom krew, która zaopatruje się w niego w płucach. Główną rolę w tej funkcji krwi odgrywają jedne z upostaciowanych składników krwi — krwinki czerwone. Z kolei z tkanek krew zabiera wspomniane już „niedopałki" przemiany materii — dwutlenek węgla, mocznik, kwas mlekowy i inne rozpuszczalne związki chemiczne. Dwutlenek węgla przenoszony jest przez krew do płuc i usuwany podczas procesu oddychania. Natomiast inne niepotrzebne substancje wydalane są z krwi przez nerki i częściowo przez skórę. Jak ważne jest prawidłowe krążenie krwi dla organizmu, można przekonać się po efektach, jakie powstają w przypadkach przerwania jej dopływu do tkanek. We wszystkich tkankach dłużej trwające przerwanie dopływu krwi prowadzi do zmian nieodwracalnych i obumierania komórek, jednakże wrażliwość różnych tkanek waha się pod tym względem w szerokich granicach. Ponieważ podstawową czynnością komórek jest oddychanie, nie należy się dziwić, że zwłaszcza te tkanki są wrażliwe na przerwanie dopływu krwi, w których zużycie, a tym samym zapotrzebowanie na tlen jest bardzo duże. Na przykład komórki kory mózgowej człowieka obumierają bardzo szybko, bo już po 4—6 minutach od chwili przerwania dopływu krwi. Inne odcinki układu nerwowego są mniej wrażliwe, toteż zmiany nieodwracalne powstają w nich dopiero po upływie 10—30 minut od chwili przerwania dopływu krwi. Czynność serca ustaje bardzo szybko po przerwaniu jego ukrwienia, zmiany nieodwracalne w mięśniu sercowym powstają jednak bardzo powoli. Praca nerek i wątroby ustaje po 10—20 minutach od zahamowania dopływu krwi. Praca mięśni szkieletowych zmniejsza się po upływie 20—30 minut od chwili zatrzymania w nich krążenia krwi. Najbardziej oporne na brak dopływu krwi są mięśnie gładkie występujące głównie w przewodzie pokarmowym. Czynność ich utrzymuje się jeszcze w ciągu kilku godzin po przerwaniu krążenia krwi. Ważna jest również funkcja regulacyjna krwi. Polega ona na doprowadzeniu do tkanek organizmu substancji czynnych, zwanych hormonami, wpływających regulująco na szereg podstawowych procesów życiowych. Wspomnieć należy także o termoregulacyjnej funkcji krwi. Przyczynia się ona w poważnym stopniu do utrzymania i wyrównywania temperatury ciała zwierząt stałocieplnych. Umożliwia przenoszenie ciepła z narządów, w których jest ono wytwarzane w dużych ilościach, do innych, reguluje stopień oddawania ciepła na zewnątrz. Duża zawartość wody we krwi i płynach tkankowych ma również ogromne znaczenie w regulacji temperatury naszego organizmu. Woda bowiem odznacza się zdolnością magazynowania ciepła, co pozwala na uniknięcie nagłych zmian temperatury, dobre zaś przewodnictwo cieplne wody ułatwia możliwość utraty ciepła z tkanek głębiej położonych. W stanach przegrzania dochodzi do wydalania wody z krwi podczas pocenia się i wówczas następuje utrata ciepła przez parowanie. W przypadkach np. znacznego podwyższenia się temperatury otoczenia lub przegrzania po wysiłku fizycznym krew płynie w większej ilości w warstwach powierzchniowych ciała, rozprzestrzeniając się w drobnych naczyniach na dużej powierzchni, i w ten sposób wzmaga znacznie wypromieniowanie ciepła. Natomiast w sytuacjach, gdy chodzi o za- chowanie ciepła, znacznie mniej krwi przepływa przez naczynia przypowierzchniowe. Krew odgrywa również olbrzymią rolą w procesach obronnych ustroju. W płynnej jej części zawarte są pewne złożone substancje chemiczne chroniące ustrój przed niektórymi szkodliwymi czynnikami, np. przed jadami bakteryjnymi. Natomiast komórki krwi zwane krwinkami białymi stanowią armię obronną organizmu, strzegąc go przed inwazją bakterii. Krwinki białe mają zdolność pożerania bakterii lub innych drobnych cząstek stałych. Organizm ludzki zawiera około 5 litrów krwi. Ilość krwi krążącej u innych ssaków można obliczyć zakładając, iż stanowi ona około 5—8% wagi, zależnie od rodzaju.