Pierwotne komórki rozrodcze aktywnie wędrują z pęcherzyka żółtkowego do zarodka. Przechodzą przez przewód łączący pęcherzyk żółtkowy z jelitem, a następnie przez krezkę jelitową. Przesuwają się między komórkami somatycznymi ruchem amebowatym, wysuwając wypustki. Celem ich wędrówki jest zawiązek gonady, tworzący się w formie wypukłej listwy na grzbietowej ścianie jamy brzusznej, na pranerczu. Zawiązek ten zbudowany jest z komórek somatycznych, które w dalszym rozwoju utworzą zrąb i urządzenia pomocnicze dla dojrzewających komórek rozrodczych. Listwa płciowa przekształca się następnie w jajnik lub jądro, zależnie od tego, czy wnikną do niej komórki rozrodcze genetycznie żeńskie (XX), czy genetycznie męskie (XY). Wędrówkę pierwotnych komórek rozrodczych z pęcherzyka żółtkowego do listwy płciowej zaobserwowano u człowieka stosunkowo niedawno; dopiero w roku 1948 Witschi prześledził dokładnie poszczególne jej etapy. Pierwotne komórki płciowe pod względem morfologicznym różnią się co prawda od komórek somatycznych w tym wczesnym okresie rozwoju zarodka, lecz łatwo można je pomylić z komórkami macierzystymi krwinek, wskutek czego wymykały się one spod obserwacji. Dopiero parę lat później wykrycie w ich cytoplazmie czynnego enzymu — fosfatazy zasadowej — pozwoliło na definitywne określenie miejsca ich powstawania i potwierdziło w pełni wędrówkę. Czynną fosfatazę zasadową po zastosowaniu pewnych określonych reakcji chemicznych udaje się wykryć w komórce w postaci osadu ziaren o charakterystycznym zabarwieniu czarnym lub kolorowym, zależnie od stosowanej metody chemicznej. Do czasu wykrycia wędrówki pierwotnych komórek rozrodczych uważano, że tworzą się one u człowieka i u innych ssaków z nabłonka okrywającego od zewnątrz listwę płciową. Nabłonek ten nazwano dlatego nabłonkiem płciowym. Pogląd taki jest jeszcze podtrzymywany przez niektórych biologów i lekarzy. Uważają oni, że istnieją dwie drogi tworzenia się pierwotnych komórek płciowych; jedna — pozazarodkowa, gdy komórki przewędrowują do zarodka we wczesnych stadiach rozwoju, oraz druga — tworzenie się pierwotnych komórek płciowych z nabłonka płciowego już nawet po urodzeniu. Wyniki ostatnich badań, prowadzonych z użyciem pierwiastków radioaktywnych, potwierdzają jednak w pełni wędrówkę pierwotnych komórek rozrodczych i wykluczają ich powstawanie z nabłonka płciowego. Zanim omówimy systematycznie rozwój zarodka, cofniemy się do okoliczności, które warunkują jego istnienie. Zapoznamy się bliżej z budową i czynnością narządów rozrodczych.