W pierwszym rozdziale mówiliśmy już, że pierwotne komórki rozrodcze powstają poza zarodkiem i dopiero po pewnym czasie wnikają do zawiązku gonady. Teraz zajmiemy się sytuacją, w której wniknęły tu komórki genetycznie żeńskie, powodując powstanie zawiązku jajnika. Komórki te, zwane macierzystymi komórkami jajowymi lub oogoniami, w pierwszych tygodniach rozwoju zarodka dzielą się bardzo intensywnie i dają początek komórkom jajowym. Oogonia, których po licznych podziałach mitotycznych jest znacznie więcej niż na początku, przekształcają się w tak zwane oocyty pierwszego rzędu. Zjawisko to zachodzi jeszcze w okresie rozwoju zarodkowego. Oocyty pierwszego rzędu można zaobserwować w tworzącym się jajniku zarodka już w 11 tygodniu ciąży. Oocyty odznaczają się charakterystycznymi właściwościami. Przede wszystkim zaczynają bardzo szybko rosnąć. W czasie tak zwanego okresu wzrostu oocyt powiększa się kilkakrotnie. U niektórych zwierząt wzrost oocytu jest znacznie większy. Oocyt myszy powiększa się 43, żaby zaś — 27 000 razy. W tym czasie w oocycie wytwarzają się najpierw duże ilości rybonukleoproteidów, a następnie w cytoplazmie tworzy się żółtko. Już w okresie wielkiego wzrostu oocyt zaczyna się przygotowywać do pierwszego podziału dojrzewania. Jądro jego staje się duże, pęcherzykowate i uwidaczniają się w nim chromosomy. Faza przygotowawcza do pierwszego podziału dojrzewania trwa bardzo długo, kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat. Zaczyna się w 3 miesiącu życia płodowego, ale pierwsze podziały dojrzewania następują dopiero po osiągnięciu dojrzałości płciowej i trwają przez cały okres funkcjonowania jajników aż do przekwitania. Pod koniec okresu wielkiego wzrostu jądro komórkowe oocytu przesuwa się ze środka ku obwodowi i układa tuż przy błonie komórkowej. Równocześnie uwidaczniają się w nim charakterystyczne dla pierwszego podziału dojrzewania tetrady chromosomowe. Błona jądrowa rozpuszcza się i następują kolejne fazy podziału redukcyjnego, metafaza, anafaza i telofaza, ze zmniejszeniem się liczby chromosomów w jądrach potomnych do połowy. W telofazie nad jednym z jąder potomnych cytoplazma wybrzusza się na zewnątrz w formie maleńkiego pączka i oddziela się wraz z tym jądrem od reszty cytoplazmy. W rezultacie więc pierwszego podziału dojrzewania z oocytu pierwszego rzędu powstają dwie komórki różnej wielkości: jedna duża, prawie tak samo duża jak oocyt pierwszego rzędu, zwana oocytem drugiego rzędu, i druga maleńka, zawierająca jedynie jądro potomne i bardzo znikomą część cytoplazmy, zwana pierwszym ciałkiem kierunkowym. Zarówno oocyt drugiego rzędu, jak i pierwsze ciałko kierunkowe zawierają tylko po jednym garniturze chromosomów, są haploidalne. U człowieka mają po 23 chromosomy. Jądro oocytu drugiego rzędu zaraz zaczyna się dzielić na nowo, nie przechodząc okresu spoczynku między podziałami. Po drugim podziale dojrzewania podobnie jak po pierwszym jedno jądro potomne przechodzi do maleńkiego drugiego ciałka kierunkowego, a drugie zostaje w oocycie. W rezultacie więc dwóch podziałów dojrzewania z diploidalnego oocytu pierwszego rzędu powstaje jedno duże jajo o haploidalnej liczbie chromosomów oraz dwa małe ciałka kierunkowe, również o haploidalnej liczbie chromosomów.