Po zapoznaniu się z budową neuronu oraz z podstawową jego czynnością, czyli przewodzeniem impulsów nerwowych, możemy przystąpić do pobieżnego przynajmniej opisu budowy układu nerwowego. Bez zapoznania się bowiem z budową zrozumienie jego złożonych czynne ści byłoby wręcz niemożliwe. Z punktu widzenia anatomicznego układ nerwowy można podzielić na część obwodową i ośrodkową, czyli centralni W skład tej pierwszej wchodzą zakończenia nerwowe znajdujące się w poszczególnych narządach i służące do odbierania bodźców ze środowiska wewnętrznego i zewnętrznego. Zakończenia te, zwane receptorami, zostaną omówione w części poświęconej zmysłom oraz] będą przedmiotem rozważań w następnym rozdziale niniejszej części. Tutaj ograniczymy się do stwierdzenia, że receptory mają zdolność zamiany różnorodnych bodźców na impulsy, które za pośrednictwem] włókien nerwowych zostają przekazane do ośrodkowej części układu} nerwowego. Z ośrodkowego układu nerwowego impuls zostaje za pośrednictwem innych włókien nerwowych przesłany do różnych narządów, zwanych ogólnie efektorami. Docierający do efektorów impuls nerwowy zmienia ich czynność, dostosowując ją do działającego bodź-i ca. Włókna nerwowe łączące receptory z ośrodkowym układem nerwowym i ośrodkowy układ z efektorami biegną w postaci większych lub mniejszych wiązek, zwanych nerwami obwodowymi. Oglądając nerwy gołym okiem stwierdzamy, że jest to białosrebrzyste pasemko różnej grubości. Pod mikroskopem natomiast wyróżniamy w nimi szereg włókienek ułożonych ściśle jedno obok drugiego. Większość nerwów obwodowych zawiera zarówno włókna przewodzące impulsy do ośrodkowego układu nerwowego, jak i włókna przewodzące impulsy w kierunku przeciwnym. Wzajemne stosunki włókien w poszczególnych nerwach są różne. Nerwy z przewagą włókien przewodzących impulsy do układu nerwowego nazywamy nerwami czuciowymi, natomiast nerwy z przewagą włókien wiodących impulsy z układu nerwowego do efektorów nazywamy nerwami ruchowymi. Nerwy biegnące do narządów kończyn i mięśni tułowia biorą swój początek w rdzeniu kręgowym i noszą nazwę nerwów rdzeniowych. Nerwy biegnące zaś do narządów głowy, a także do narządów jamy brzusznej i klatki piersiowej biorą swój początek w mózgu, a wydostają się na zewnątrz przez otwory w kościach czaszki i stąd otrzymały nazwę-czaszkowych.