A A A

Zanim nastąpi podział

Naszej znajomości podziału komórkowego nie możemy ograniczyć jedynie do obserwacji zachowania się komórki podczas podziału, ponieważ bardzo istotne procesy odbywają się w komórce również przed jej podziałem, w okresie przygotowawczym. Wiemy obecnie z całą pewnością, że właściwa replikacja materiału genetycznego, czyli podwojenie liczby cząsteczek DNA odbywa się w tym okresie życia komórki, kiedy znajduje się ona pomiędzy podziałami. Stwierdzić to można doświadczalnie, umieszczając populację komórek na krótki czas w środowisku, w którym znajduje się promieniotwórcza substancja, używana przez komórki jako składnik budowanych przez nią cząsteczek DNA. Taką „znakującą" cząsteczki DNA substancją jest tymina — zasada azotowa wchodząca w skład cząsteczek DNA (p. rozdz. III), której atomy wodoru zastąpiono wodorem radioaktywnym — trytem. Jeżeli komórka znajduje się w środowisku, w którym jest radioaktywna tymina, to nowo utworzone cząsteczki DNA będą odznaczały się radioaktywnością. Cząsteczki takie można znaleźć jedynie w jądrach komorek będących w okresie interkinezy, a więc tylko wówczas komórki podwajają swe informacje. Dzieje się to podczas określonej fazy okresu interkinezy, tzw. fazy S, czyli fazy syntezy DNA. Komórki, które nie ulegają w organizmie podziałowi, np. komórki nerwowe, nie są również w stanie wbudować znakowanej tyminy. Każda natomiast komórka potomna, która po podziale wbudowuje ty-minę, czyli syntezuje DNA, jest później zdolna do dalszych podziałów. Doświadczenia przeprowadzone na komórkach nabłonka jelita wykazały, że tuż po podziale tych komórek każda z nich „podejmuje ważką decyzję" — rozpocząć syntezę DNA i dzielić się dalej czy też wybrać karierę komórki różnicującej się i nigdy więcej już się nie dzielić. Mechanizm kontrolujący tę decyzję pozostaje nieznany. Być może, że zjawisko to leży u podstaw powstawania i wzrostu nowotworów, których komórki zamiast różnicowania się ulegają ciągłym podziałom.