A A A

Zagnieżdżanie się jaja

Jajo zwierząt ssących i człowieka, jak już wiemy, jest stosunkowo małe i materiały odżywcze, jakie w sobie zawiera, nie wystarczają do pełnego rozwoju zarodka. Zarodek potrzebuje różnorodnych substancji do budowy ciała i tlenu do oddychania, ponadto muszą być usuwane z niego produkty przemiany materii i dwutlenek węgla. Toteż w zarodku ludzkim już bardzo wcześnie wytwarza się specjalny narząd służący do dostarczania mu substancji potrzebnych do przemiany materii oraz do usuwania z niego zbędnych i szkodliwych substancji. Narządem tym jest łożysko. Już jednowarstwowa blastocysta o trofoblastycznej ściance wchłania płyn odżywczy. Właściwy jednak początek wytwarzania się łożyska następuje z chwilą dostania się blastocysty do macicy i przyczepienia trofoblastu do jej błony śluzowej. Wtedy dzięki wzajemnemu oddziaływaniu na siebie tych tkanek trofoblast zaczyna wydzielać enzymy' rozpuszczające nabłonek macicy i wżera się do jej tkanek, czemu sprzyja rozpulchnienie błony śluzowej, znajdującej się wtedy w fazie pro-liferancyjnej (21—25 dzień cyklu miesiączkowego). Procesy wytwarzania łożyska zachodzą zarówno w zarodku, jak i w błonie śluzowej macicy. Prowadzi to do wytworzenia płodowej i matczynej części łożyska. Proces wnikania zarodka do błony śluzowej macicy — zwany zagnieżdżaniem lub implantacją -— rozpoczyna się około 7 dnia po zapłodnieniu. W ciągu następnych dni zarodek zagłębia się coraz bardziej w ścianę macicy, przy czym rozrasta się intensywnie ta część trofoblastu, która styka się z jej błoną śluzową. Trofoblast rozrasta się na wszystkie strony i otacza zarodek, tworząc skorupę trofoblastyczną. Już W' tym wczesnym okresie pełni on czynność odżyw- cza, gdyż pochłania w drodze fagocytozy zniszczone działaniem swych fermentów tkanki macicy oraz wydzielinę gruczołów macicznych (tzw. mleczko maciczne). Tu ulegają one trawieniu, a rozłożone substancje zostają zużyte przez zarodek. Tymczasem trofoblast coraz głębiej wnika w tkanki macicy, niszczy ściany jej naczyń krwionośnych, a krew wylewa się do zniszczonej przestrzeni. Wtedy zaczyna się hemotrofowe odżywianie zarodka, czyli odżywianie pokarmem pochodzącym z krwi matki. Blastocysta człowieka zagnieżdża się najczęściej na tylnej ścianie macicy, ale może także zagnieździć się w innym miejscu i wkrótce zostaje otoczona ze wszystkich stron błoną śluzową. Błona śluzowa macicy składa się z dwóch warstw — części podstawowej i części funkcjonalnej. W tworzeniu się łożyska bierze udział tylko część funkcjonalna, która w czasie porodu zostaje zniszczona i wydalona na zewnątrz, stąd nazwano ją doczesną. Przestrzeń, jaka powstaje pomiędzy kosmówką a doczesną po częściowym jej zniszczeniu podczas implantacji, nazywa się przestrzenią międzykosmkową. Do niej wylewa się krew z uszkodzonych naczyń krwionośnych doczesnej.