Przez to pojęcie rozumiemy proces psychiczny odzwierciedlający stosunek organizmu — człowieka — do poznawanych przedmiotów i zjawisk otaczającego świata. Innymi słowy, każdemu wyobrażeniu czy też pojęciu towarzyszy pewne uczucie. Jest do dziś sprawą dyskusji i sporów między uczonymi, na jakim etapie rozwoju ewolucyjnego pojawiło się uczucie. Wiele danych przemawia za tym, że najprostsze postacie jego powstały bardzo wcześnie. Wydaje się, że działające na organizmy bodźce musiały wywoływać pewne proste uczucia — przyjemności lub przykrości, aby zapewnić odpowiednie zachowanie się organizmu. To zachowanie polegało na dążeniu do bodźców wywołujących uczucie przyjemności, a unikaniu bodźców wywołujących przykrość. Z krótkiego rysu ewolucji zamieszczonego w drugim rozdziale widzieliśmy, że w pierwotnym układzie nerwowym bodziec działający w dowolnym punkcie był odbierany przez cały układ nerwowy. Zatem i uczucie powstające pod wpływem bodźca dotyczyło całego organizmu. W wyniku rozwoju układu nerwowego i jego centralizacji nastąpiło zróżnicowanie na czucie obwodowe i czucie centralne, a temu ostatniemu towarzyszy proces psychiczny zwany uczuciem. O tej dwoistości czucia w dość nieoczekiwany sposób przekonano się doświadczalnie. Lekarze wielokrotnie stykali się i stykają ze skargami chorych na przykre uczucie bólu wywołane impulsami płynącymi z chorobowo zmienionych tkanek lub narządów. Bóle te czasem są tak dokuczliwe i oporne na środki farmakologiczne, że szukając sposobu przyniesienia ulgi cierpiącemu pacjentowi zachodzi konieczność wykonania operacji. Jedna z takich operacji polega na przecięciu włókien nerwowych łączących ośrodek czucia — wzgórze, z ośrodkami wywołującymi uczucie — korą płatów czołowych. W wyniku takiej operacji uzyskuje się niezwykle ciekawe zjawisko — operowani chorzy wprawdzie nadal odczuwają ból, ale nie towarzyszy mu przykre uczucie. Powstaje jakby niebolesny ból, a wytłumaczenie tego zjawiska kryje się w tym, co powiedziano przed chwilą. Wrażenie bólu powstaje za sprawą obwodowego receptora, wzgórza i ośrodka korowego czucia. Towarzyszące mu uczucie przykrości zależy natomiast od czynności ośrodków położonych w korze płata czołowego. Ośrodki te w następstwie przeprowadzonej operacji zostają odcięte od impulsów płynących z ośrodków czuciowych, toteż nie spełniają swej normalnej czynności, czyli wytwarzania uczucia. Pełne zrozumienie, a ściślej uświadomienie sobie stanu, jaki powstaje po opisanym zabiegu, jest bardzo trudne, a właściwie wręcz niemożliwe nie tylko dla Czytelnika, ale także dla piszącego te słowa. W codziennym bowiem życiu wrażenia i wyobrażenia zawsze łączą się z pewnymi uczuciami, stanowiącymi nieodzowny składnik życia psychicznego. W zależności od złożoności procesów psychicznych towarzyszą im odpowiednie uczucia. Tak więc wrażeniom związanym z czynnością popędową towarzyszą najprostsze uczucia przykrości lub przyjemności. Prostym czynnościom odruchowo-warunkowym towarzyszą takie uczucia, jak nienawiść, gniew, lęk itp. W końcu z życiem psychicznym wiążą się najbardziej złożone uczucia, takie jak miłość, przyjaźń, radość twórcza i wiele innych.