A A A

Mały. ale bardzo ważny

Po raz pierwszy przysadka mózgowa została opisana przez słynnego lekarza starożytności Galena. Oczywiście uczony ten nie przypuszczał, że jest ona gruczołem wydzielania wewnętrznego. Opisał narząd jako część układu nerwowego na podstawie jego sąsiedztwa z mózgiem. Przysadka mózgowa — nieparzysty gruczoł przypominający kształtem ziarno bobu — znajduje się w dolnej części mózgu, z którym łączy się za pośrednictwem niewielkiej szypułki. Kości czaszki otaczające przysadkę mózgową tworzą tu szczególne wgłębienie, nazwane ze względu na charakterystyczny kształt — siodłem tureckim. Trudno dostępna z powodu takiej lokalizacji i małych wymiarów przysadka mózgowa budziła duże zainteresowanie badaczy. Zauważono, że ciężar narządu, który średnio wynosi 0,5 g, ulega powiększeniu w czasie ciąży i po usunięciu gruczołów płciowych. Operacyjne zaś usunięcie przysadki mózgowej młodym zwierzętom powoduje: Zahamowanie wzrostu i rozwoju fizycznego i płciowego. Upośledzenie czynności wydzielniczych innych narządów dokrewnych, a nawet ich zanik. Obniżenie poziomu cukru we krwi. Zmniejszenie ogólnoustrojowej odporności na zakażenie. Pomimo narastania objawów zwierzęta nie giną od razu i przeżywają dość długi okres czasu. Jeżeli będziemy oglądać przysadkę pod mikroskopem, zauważymy, że jest to gruczoł bogato unaczyniony, zbudowany z komórek zawierających w swojej cytoplazmie liczne ziarenka. Od czynności wydzielniczej tych komórek zależy niewątpliwie funkcja dokrewna gruczołu. Biorąc pod uwagę niejednolitość budowy narządu oraz jego pochodzenie i rozwój mające jeszcze w okresie życia embrionalnego dwa swoje źródła, wyodrębniono tu dwie części. Większą, bo obejmującą około 70% objętości, nazwano gruczołową (płat przedni), mniejszą — nerwową (płat tylny).