Kości trzewioczaszki tworzą kostną obudowę oczodołów, jamy nosowej i jamy ustnej. Dają w ten sposób osłonę gałce ocznej (wraz z całą jej aparaturą ochronną i ruchową) oraz początkowym odcinkom układu oddechowego i pokarmowego. Obie szczęki górne, środkowa część kości klinowej i kość czołowa mają we wnętrzu puste przestrzenie powietrzne komunikujące się z jamą nosową otworami naturalnymi. Przestrzenie te noszą nazwę zatok obocznych nosa, a samo zjawisko powietrznych jam wewnątrz-kostnych określa się mianem pneumatyzacji kości czaszki. Budowa kości pneumatycznych da się scharakteryzować zasadą: duża powierzchnia — mała masa. Dno jamy nosowej zbudowane jest z podniebienia twardego, będącego jednocześnie sklepieniem jamy ustnej. W płaszczyźnie symetrii ciała jama nosowa podzielona jest przegrodą kostną na część prawą i lewą. Z bocznych ścian jamy nosowej wyrastają podłużne, zwisające ku dołowi listwy kostne w liczbie trzech po każdej stronie, na kształt falbanek w sukience dziewczęcej. Noszą one nazwę małżowin nosowych (górnych, środkowych i dolnych) i dzielą światło każdej z symetrycznych części jamy nosowej na trzy kondygnacje: przewód nosowy górny, środkowy i dolny. Najbardziej przyśrodkowe części światła jamy nosowej, sąsiadujące bezpośrednio z przegrodą, noszą nazwę przewodów nosowych wspólnych. Zawiła budowa kostna wnętrza jamy nosowej zwiększa powierzchnię zetknięcia ogrzanej błony śluzowej nosa z wdychanym powietrzem, które w ten sposób ulega ogrzaniu, zwilgotnieniu i pierwszemu mechanicznemu oczyszczeniu. Górna strefa jamy nosowej jest siedzibą zakończeń zmysłu węchu. Jama nosowa ma połączenie z oczodołem poprzez kanał nosowołzo-wy, którym wydzielina łzowa spływa z worka spojówkowego do dolnego przewodu nosowego. Od jamy ustnej odgradza jamę nosową wspomniane podniebienie twarde. Przednią część podniebienia w sąsiedztwie zębów siekaczy przebija kanał przysieczny — jedyne połączenie bezpośrednie jamy nosowej z ustną. Wewnątrz tego kanału leży tzw. „narząd przylemieszowy" — organ pomocniczy zmysłu węchu, rozwinięty silnie u zwierząt obdarzonych szczególnie czułą wrażliwością na zapachy. Otoczenie kostne jamy ustnej stanowią szczęki i żuchwa. Tworzą one obudowę kostną od góry, przodu i boków. Sklepieniem jamy ustnej jest podniebienie twarde; ścianę przednią i boczne ograniczają wyrostki zębodołowe wspomnianych kości z osadzonymi w nich zębami. Ścisłe połączenie kości czaszki noszące miano ,,szwów" cechuje osobników dorosłych. U noworodków przestrzenie pomiędzy kośćmi wypełnione są tkanką łączną na sklepieniu, a chrząstką na podstawie czaszki. Na sklepieniu tkanka łączna tworzy rodzaj błoniastego utkania, przy czym w miejscach zetknięcia trzech lub czterech kości owa blaszka przyjmuje kształt wielokątny. Miejsca te określa się mianem cierni ąc ze k. Ogółem jest ich sześć: dwa nieparzyste ciemiączka na sklepieniu czaszki i cztery parzyste na jej ścianach bocznych. W prawidłowo rozwijającym się organizmie ciemiączka „zarastają" z upływem pierw- szego roku życia (błoniasta tkanka łączna więzowzrostów ulega skostnieniu). Owo zarastanie ciemiączka wielkiego stało się nawet jednym z najstarszych kryteriów wykrywania krzywicy u małych dzieci.